Dzikość serca (Australia Zachodnia)

Próbując zrozumieć mitologię Pierwszych Ludów Australii, trafiłem na pikantny opis fragmentu inicjacji. Obrządek kultywowany jest nadal, choć nie przez wszystkich. „Matura męskości” trwa nawet do kilku tygodni i składa się z wielu etapów. Kto nie podejdzie do egzaminów, traci szacunek i jest wytykany palcami. Jeden z elementów inicjacji stanowi obrzezanie. Napletek młodzieńca odcinano ością ryby lub kawałkiem muszli.

Ten istotny obrzędowo kawałek skóry miał także swe życie po oddzieleniu go od właściciela. Otóż, na przykład, zjadano go w rytualnym posiłku, dodawszy do rozdrobnionego mięsa kangura. Zdarzało się też, że otrzymywała go siostra obrzezanego, malowała go ochrą i nosiła na szyi. Bywało, że napletek krążył z rąk do rąk, według rytualnie ustalonego porządku, po czym wracał niczym bumerang do właściciela, a ten sprawiał mu symboliczny pogrzeb, jak głosi mitologiczny przekaz*.

Życie Rdzennych jest trudne, a ich zwyczaje i zachowania, z naszego punktu widzenia, mogą budzić niepokój. Słyszałem opowieść o dziewczynce, która miała jedną nóżkę krótszą. Miała też swoje marzenie, o którym wiedzieli wszyscy bliscy: chciała latać, szybować wysoko jak orły i mieć upierzenie jak najbardziej strojne papugi. Niepełnosprawność ruchowa, z którą się urodziła, skazywała ją na śmierć. Żyła tak długo, jak długo nie istniała potrzeba intensywnego przemieszczania się. Przyszedł jednak czas na daleką wędrówkę całego plemienia. Musiała zostać zgładzona przez swoich rodziców, tak stanowiło plemienne prawo. Kiedy jej rodzeństwo zapytało pewnego dnia, gdzie jest ich siostra, ojciec odpowiedział:

– Widzicie to duże drzewo? Tam wysoko ponad nim szybuje nasze maleństwo. Tej nocy spełniła swoje marzenie i zamieniła się w ptaka. Od teraz będzie nam towarzyszyć w wędrówkach jako papuga kakadu.

* K. Kunicki, Aborygeni australijscy, Mitologie Świata, Warszawa 2007.